Andriy Yermak, ndërtues i një influence të paparë në politikën ukrainase dhe për vite njeriu më i afërt i presidentit, Volodymyr Zelensky, u detyrua të japë dorëheqjen të premten pas skandalit të madh të korrupsionit që ka tronditur Kievin. Njeriu që në korridoret e pushtetit quhej “zv/presidenti”, edhe pse nuk mbante asnjë funksion të tillë zyrtar, shihej si figura më e fuqishme pas kreut të shtetit.
Yermak nuk ishte diplomat, por shpesh zinte vendin e ministrit të Jashtëm në takimet më të rëndësishme. Ai e shoqëronte Zelensky-n kudo, më shumë se vetë bashkëshortja e presidentit. Deputetë të partisë në pushtet thonë me ironi se “e mbante nën hipnozë” dhe se të dy kalonin net të tëra në bunkerët presidencialë, larg syve të publikut, duke diskutuar, luajtur futboll apo videolojëra për të shkarkuar tensionin.
Miqësia e tyre kishte nisur në vitin 2010, në skenat televizive ku Zelensky ndërtoi karrierën e tij. Një dyshe që një burim e përshkruan si “komanduesi me telekomandë dhe ai që bindet”. Yermak ishte avokat i specializuar në të drejtat e autorit dhe ish-producent filmash, por brenda gjashtë viteve ai arriti të krijonte një “qeveri paralele”, duke influencuar çdo ministër dhe çdo vendimmarrje.
Figura e tij shihej me mosbesim në Perëndim. Në Uashington e cilësonin problematik, në Bruksel të papërshtatshëm për negociata, ndërsa në Ukrainë dy të tretat e qytetarëve kërkonin largimin e tij që në pranverë. Megjithatë, Zelensky vazhdonte ta mbronte dhe ia besonte të gjitha raundet e bisedimeve ndërkombëtare, madje edhe pesë ditë para dorëheqjes ai ishte ulur përballë Sekretarit amerikan të Shtetit, Marco Rubio.
Kundërshtarët e shohin Yermak-un si njeriun që bllokoi karrierat e rivalëve politikë të Zelensky-t, nga ministri i Teknologjisë, Mykhailo Fedorov te shefi i diplomacisë, Dmytro Kuleba. Më i godituri ishte gjenerali popullor Valerii Zaluzhnyi, i larguar nga ushtria dhe dërguar ambasador në Londër.
Sipas hetuesve ukrainas, qeveria paralele që ai drejtonte funksiononte si një “sistem kriminal”, i lidhur me një tjetër mik të Zelensky-t, oligarkun Timur Mindich, i njohur për luksin e tepërt dhe i arratisur menjëherë pas nisjes së hetimeve. Prokuroria dyshon se rreth 86 milionë euro janë përfituar në mënyrë të paligjshme përmes kontratave të energjisë në një periudhë kur vendi përballej me ndërprerje masive të dritave dhe bombardime ruse ndaj rrjetit elektrik.
Skandali goditi edhe kompaninë shtetërore Enerhoatom. Disa ministra dyshohet se kanë përfituar, përfshirë ministren e Energjisë, Svitlana Grynchuk dhe ministrin e Drejtësisë, Herman Halushchenko, që Zelensky i shkarkoi menjëherë për të shpëtuar imazhin e presidencës.
Vetë Zelensky nuk përballet me akuza direkte, por në Kiev thuhet se ai duket më i tronditur nga “tradhtia e mikut” sesa nga pasoja e skandalit.
“Si do ia dalë pa Yermakun”, pyet një deputet i Radës.
Por pyetja më e rëndësishme, sipas analistëve, është tjetër: Si do ia dalë Ukraina në mes të një lufte dhe një krize të re politike?
