Billbordet e vendosura nga Bashkia e Budvës në përkujtim të hyrjes së trupave serbe në qytet, kanë ndezur një superpolemikë jo vetëm në Mal të Zi; situata ka ndezur edhe rusët e Sputnik, të cilët po akuzojnë Podgoricën se po “kroatizojnë” Malin e Zi duke e ndarë përfundimisht nga trashëgimia ruso-ortodokse.
Bashkia e Budvas ka paraqitur disa billborde në përkujtim të 100-vjetorit të përfundimit të Luftës së Parë Botërore, kur trupat austro-hungareze u larguan nga porti dhe vendin e tyre e zuri ushtria serbe.
Dokumentat zyrtare e konsiderojnë ushtrinë serbe si një “trupë të huaj”, çka ka nxehur filorusët malazezë, por edhe Sputnik-un rus që i ka kushtuar një pamflet mjaft të gjatë.
Disa organizata dhe media malazeze theksojnë se trupat serbe ishin të huaja dhe ata e pushtuan Budvën e cila deri në vitin 2006 ka shërbyer si një port i Serbisë dhe jo liman i Malit të Zi.
Vetë Ministria e Kulturës e Malit të Zi, në një komunikatë mbi ngjarjen thekson se ushtria serbe ishte një forcë e huaj.
Dr. Budimir Aleksiç, një historian filorus, në një intervistë për Sputnik mbi ngjarjen në fjalë akuzon autoritetet malazeze se po ndryshojnë historinë dhe emërtimet duke e “kroatizuar” atë, pra për ta pastruar nga etimiologjia serbe dhe ruse.
“Hyrja e serbëve në Budva ishte çlirim dhe jo pushtim. Madje Budva ka qenë serbe që nga koha e dinastisë së Nemanjiçëve. Në Kongresin e Berlinit më 1878, Tivari dhe Ulqini ju fhanë Malit të Zi. Rreth Ulqinit ka pasur një mosmarrëveshje të gjatë, ndërsa Tivari u bë pjesë e Malit të Zi dhe aty u vendos kufiri me Perandorinë Austro-Hungareze. Pjesa tjetër e bregdetit malazez të sotëm mbeti në Perandorinë Austro-Hungareze deri në vitin 1918. Pjesa më e madhe e popullsisë ishte serbe dhe ortodokse, me pak katolikë. Por të gjithë u ngritën për të larguar austro-hungarezët dhe orën vendim për t’u futur në mbretërinë e Serbisë”, theksoi Aleksiç.
Por Sputnik i shkon më thellë problemit dhe analizon me detaje ndryshimin e emërtimeve dhe përkujtimoreve historike në Mal të Zi, duke akuzuar Podgoricën se po prek ndjenjat e njerëzve.
“Po mbillet një urrejtje ndaj serbëve dhe shtetit të Serbisë tek malazezët. Ky është një regjim që nuk merr vendime të pavarura. Ai është një kukull dhe satelit i Perëndimit dhe NATO-s. Një nga qëllimet e këtij projekti është largimi i popullsisë serbe nga veriu i Malit të Zi. Kjo nuk është një çështje e injorancës, diletantizëm dhe paaftësisë, por është projektuar gjë për të lëvizur serbët dhe muslimanët nga veriu për ta vatikanizuar dhe kroatizuar atë. Ky është një qëllim strategjik i disa qendrave perëndimore të pushtetit”, shkruan Sputnik.
Portali i Kremlinit, për të ilustruar argumentin e tij tregon emërtimin e Ministrisë së Jashtme të Malit të Zi. Para vitit 2010 MPJ quhej “Ministarstvo Inostranih Poslova”, pra një emërtim i njëjtë siç quhet edhe në Serbi. Por në vitin 2010, institucioni i diplomacisë u emërtua: “Ministarstvo Vanjskih Poslova”, njëjtë si Kroacia.
Kroatët, malazezët, boshnjakët flasin një gjuhë që gjatë Mbretërisë së parë Jugosllave u standartizua dhe u quajt gjuha serbo-kroate.
Por pas pavarësisë Kroacia nisi një revolucionarizim të gjuhës duke hequr shumë fjalë që vinin nga serbishtja apo edhe gjuhet e tjera dhe duke nxjerrë fjalë të reja.
Një tjetër, argument i revolucionit kulturor malazez, nga ana e Sputnik është përdorimi thuajse totalisht i alfabetit latin duke braktisur thuajse totalisht alfabetin cirilik.
Me ligj, në Mal të Zi kanë të njëjtin status të dy alfabetet, dhe dokumentet zyrtare shkruhen në të dyja, por ata që i serviren publikut janë të gjitha në alfabet latin.
Sputnik merr si shembull edhe deklaratën e Presidentit të sapozgjedhur të Malit të Zi, Milo Gjukanoviç i cili tha hapur se “tani ne jemi angazhuar në qytetërimin perëndimor, e cila rrënjët i ka në kulturën katolike romane”. /tesheshi.com/
