Zaki Shaikh
Ministrat e jashtëm të Organizatës së Bashkëpunimit të Shangait (SCO) të cilët u takuan më 13 korrik në Dushanbe, kryeqyteti i Taxhikistanit, theksuan se një zgjidhje e hershme në Afganistan është faktor kryesor në ruajtjen dhe forcimin e sigurisë dhe stabilitetit në rajon.
Meqenëse shumica e tetë anëtarëve të grupit të SCO-së kanë afërsi gjeografike me Afganistanin, i kërkuan Kabulit të intensifikojë përpjekjet për të rivendosur paqen, për të promovuar zhvillimin ekonomik kombëtar dhe iniciativat kundër terrorizmit, ekstremizmit dhe krimeve të lidhura me drogën.
Sekretari i Përgjithshëm i SCO-së, Vladimir Norov, bëri thirrje për miratimin e hershëm të planit për të marrë masa praktike për të promovuar rimëkëmbjen sociale dhe ekonomike të Afganistanit brenda kornizës së Grupit të Kontaktit SCO-Afganistan.
Ekziston një ndjenjë e përgjithshme midis anëtarëve të SCO-së se procesi i pajtimit në Afganistan nuk do të jetë i lehtë edhe pse prioriteti kryesor atje është të sigurohet siguria e qytetarëve të tyre.
Zamir Kabulov, i dërguari special i presidentit rus për Afganistanin propozoi, një qeveri kalimtare të koalicionit për dy deri në tre vjet në Kabul për të përcaktuar formën e ardhshme të qeverisjes. Ai tha se vetë afganët duhet të arrijnë një marrëveshje gjithëpërfshirëse.
“Qeveria afgane dhe aktorë të tjerë me ndikim politik duhet të hyjnë në negociata kuptimplota me talebanët, rezultati i të cilave duhet të jetë krijimi i një qeverie kalimtare të koalicionit”, tha ai.
Kabulov më tej tha duke marrë parasysh se situata në Afganistan po ecën me një ritëm të ngadaltë, një administrate të përkohshme duhet t’i jepen dy ose tre vjet për t’i dhënë fund luftimeve dhe për të adresuar një sërë çështjesh. Kjo nga ana e vet do të përcaktojë përfundimisht formën e ardhshme të qeverisjes.
Ivan Safranchuk, një analist nga Instituti i Marrëdhënieve Ndërkombëtare të Moskës tha se situata në Afganistan pritet të pësojë një transformim të thellë me implikime të mëdha për rajonin, në të cilin lufta gjithashtu nuk mund të përjashtohet. Ai tha se një proces politik i mbështetur nga diplomatët rusë po progreson gjithashtu.
“Ndërtimi i një pike kritike mund të duket një hapësirë për avancimin e një procesi politik në të cilin talebanët janë të gatshëm të marrin pjesë në një ndërveprim të tillë në kontekstin e dialogut brenda-afgan i cili mund ta largojë vendin e tyre nga një luftë tjetër civile”, shtoi ai .
Kina përsëriti gatishmërinë e saj për të punuar me të gjithë aktorët në Afganistan për të bërë përpjekje në promovimin e bisedimeve të paqes dhe për të krijuar një mjedis të nevojshëm për negociatat brenda-afgane. Ministri i Jashtëm i Kinës, Wang Yi, shpresonte që të gjitha palët në bisedimet afgane të paqes do t’i japin përparësi interesave të vendit dhe njerëzve të tij dhe së bashku do të eksplorojnë një model qeverisjeje dhe rrugën e zhvillimit që i përshtatet kushteve kombëtare të Afganistanit.
Pas takimit me ministrin e Jashtëm të Taxhikistanit, Sirojiddin Muhriddin, Wang Yi njoftoi se të dy palët kanë arritur konsensus të gjerë për të ndërtuar një mjedis të sigurt rajonal. Detyra e ngutshme është të koordinojë dhe adresojë evolucionin e situatës afgane, të stabilizojë kufirin Taxhikistan-Afganistan, të luftojë terrorizmin dhe të parandalojë forcat jo-rajonale nga nxitja e problemeve.
Në prag të takimit të Dushanbe, Rossiya 24, kanali shtetëror i lajmeve në pronësi të Rusisë transmetoi komentet e Sayyid Mohammad Gailani, i cili vjen nga rendi Sufi Qadiriyyah në Afganistan dhe ka shërbyer si diplomat. Ai i tha kanalit të lajmeve se pavarësisht qëndrimit në Afganistan për 20 vjet, kontingjentet ndërkombëtare mund të bënin pak për paqen globale ose për të zgjidhur problemet thelbësore.
“Pothuajse asgjë nuk është bërë për të zhvilluar një strukturë qeveritare e cila mund të jetë e pranueshme për të gjithë afganët”, tha ai.
Gailani sugjeroi që OKB-ja dhe Organizata e Bashkëpunimit Islam (OIC) duhet të fillojnë përpjekjet e paqes me talebanët në mënyrë që ata të mund të bien dakord mbi formimin e një qeverie kalimtare dhe të bien dakord mbi termat dhe kushtet për mbajtjen e zgjedhjeve si dhe lënien e armëve. Ai tha se fuqitë globale Rusia dhe Kina mund të japin një kontribut pozitiv.
